WLASSH®
2011-2024 

Winchester Lever Action Shooters Society Holland 

Via het Duitse ERMA naar Henry Repeating Arms.

12-03-2022
Door Sandro Terstegen en Robert Teske.

Inleiding 
Het Amerikaanse bedrijf Henry Repeating Arms is razend populair in de Verenigde Staten en inmiddels is het bedrijf aangeland in de top vijf van meest producerende geweerproducenten. Dat is niet mis maar hoe is dit nu eigenlijk allemaal in korte tijd tot stand gekomen en wat ging vooraf om zo succesvol te worden?
We zijn gedoken in de geschiedenis en kwamen verrassende zaken tegen.

Wapentechneut Benjamin Tyler Henry
Benjamin Tyler Henry was ooit de werkplaatschef van de Winchester fabrieken en in de jaren daarvoor al een gerenommeerde  wapenontwerper. Hij heeft het beroemde Henry geweer Model 1860 uitgevonden, een geweer wat als basis diende voor de latere (vanaf 1866) succesvolle Winchester lijn. En natuurlijk niet te vergeten de daarbij behorende eenheidspatroon, de  .44 Henry Rimfire. 

Toen de Winchester fabriek na de dood van Oliver Winchester en zijn familie  in handen viel van John Olin van Olin Industries zou je denken dat ze de handelsnaam "Henry" zeker niet zouden verkopen. Maar vreemd genoeg is dat wel gedaan en werd de naam later verkocht aan een Italiaans/Amerikaanse zakenman genaamd Louis Imperato. Daarover later meer.

Nu de productie van "echte" Winchester lever action geweren weer veilig is gesteld in de vorm van een ondergebrachte productie bij het Japanse Miroku en ook daar het succes is gegroeid is het des te vreemder dat niet meer teruggegrepen kan worden op de naam "Henry". Het leek even of de Amerikanen hebben gedacht, na de sluiting van de fabriek in New Haven in 2006,  dat de markt voor lever action wapens geheel in zou storten en de vraag definitief voorbij zou zijn.
Op Amerikaanse wapenbeurzen werd al zo geanticipeerd en was er nog nauwelijks enige animo om een stand te lanceren met lever action wapens. Alles draaide om de jeugd en de semi- automaten.
Maar het is allemaal niet zo gelopen zoals men dacht dat het zou gaan, het lever action wapen is populairder dan ooit en de verkoopcijfers zijn vandaag de dag weer prima.
Toen Winchester de fabriek sloot en er geen Winchester lever actions meer werden geproduceerd op Amerikaanse bodem, vanaf dat moment besefte de Amerikanen dat dit niet goed was maar was het al te laat want de overheveling naar Japan was in gang gezet.
Een productie op Amerikaanse bodem had zeker gewoon onder auspiciën van Winchester (Browning) kunnen doorgaan maar men koos voor een andere optie. Geen slechte optie want de geweren die nu uit Japan komen zijn van topkwaliteit maar het is niet in Amerika geproduceerd en dat is altijd een reden voor Amerikanen om het dan toch net niet te kopen.
Had Winchester of beter gezegd eigenaar Browning/ FN Herstal  besloten om een hele nieuwe productielijn in de VS te lanceren en kwaliteitswapens op de markt te brengen, dan hadden de kopers van een hedendaags Henry geweer misschien wel  allemaal voor Winchester gekozen en was het merk Henry misschien nooit zo succesvol geweest als nu het geval is. 
Winchester of Olin had eind jaren 80 van de vorige eeuw de oude naam "Henry" zelf in ere moeten houden en moeten bewaren voor later en als de tijd rijp zou zijn een tweede generatie Henry Model 1860's moeten lanceren. Maar ook zij geloofden waarschijnlijk niet meer in een groot succes voor het lever action wapen in de toekomst.
Nu vele jaren later is het een gemiste kans. Zeker gezien het feit dat het hedendaagse Henry een grote producent van lever action geweren in de VS is geworden. Dit succes had Winchester (Browning FN Herstal leiding) gewoon zelf kunnen behouden maar nu zijn ze het kwijt.

Benjamin Tyler Henry en de hedendaagse Henry fabriek. 
Voor de duidelijkheid, oud wapenontwerper Benjamin Tyler Henry heeft niets van doen met de naam Henry die nu gevoerd wordt. Maar de naam en de roem van de ontwerper (Henry handelsnaam is vastgelegd en gedeponeerd door Imperato in 1996) wordt wel gebruikt in de reclame en vreemd genoeg laten veel Amerikanen zich juist foppen door deze reclame.
De leiding van Henry Repeating Arms speelt heel handig in op de gevoelens van de Amerikanen en dat is direct te merken aan de verkoopcijfers want die zijn goed. We zijn echter verbaasd dat Amerikanen zich niet beter verdiepen in de historie van een wapen en alle informatie die ruim wordt verkondigd op het internet zomaar klakkeloos aannemen en doorgeven aan anderen. 
Dit is allemaal een beetje vergelijkbaar met de Indian motorfietsen van vroeger. De huidige Indians hebben er totaal niets mee te maken, het is enkel de naam die is gekocht en wettelijk is gedeponeerd. 

Bericht van de Redactie
Meestal geven we aan het einde van een artikel wat extra informatie maar nu is het beter om dit even tussendoor te doen.
De WLASSH geeft genoeg informatie vrij maar schutters/lezers zijn altijd vrij om het artikel te verifiëren of om dit eventueel aan te vullen. Graag zelfs want we doen veel onderzoek maar weten niet alles.

Henry geweren zijn prima wapens.
Om nu niet direct negatief over te komen willen we benadrukken dat wat nu geproduceerd wordt in de Henry fabrieken helemaal geen slechte geweren zijn. Integendeel, de lever action wapens worden netjes geproduceerd, je krijgt een goede garantie  en duizenden schutters beleven er een hoop plezier aan. Er is dus absoluut niets mis met en dergelijke aankoop. 

Het gaat ons ook niet om de kwaliteit van de hedendaagse Henry geweren. Nee, maar waar het wel om gaat is het verhaal achter de slogans en teksten die worden verspreid via de fabrieksreclame en de nodige forums. Is dat allemaal wel waar? 
Amerikaanse websites schrijven vol lof over de familie Imperato als de grote wapenontwerpers maar helaas is hier geen enkel bewijs  van gevonden. Tik de naam "Henry" in en je vindt genoeg informatie over de oud ontwerper. Tik de naam  "Browning" in en je wordt overstelpt met informatie over John Moses Browning als wapenontwerper. Maar bij de naam "Imperato" kom je steeds teksten tegen dat het handige zakenlui zijn maar meer ook niet, geen enkel bewijs dat het wapenontwerpers zijn. En dat is wat we zo vreemd vinden. Het klopt gewoonweg niet anders zou deze naam zeker bekend zijn in de wapenwereld.
Worden we met zijn allen dan op een nette Italiaans/Amerikaanse manier om de tuin geleid?
Het begint er verdacht veel op te lijken. 
Uiteindelijk trekt u als sportschutter/lezer zelf de conclusie van hetgeen allemaal aangereikt wordt aan informatie.
Maar mocht u onverhoopt een keihard bewijs vinden van enige ontwerpen gedaan door de familie Imperato, dan horen we dat natuurlijk erg graag.

Wat heeft het Duitse ERMA met de Henry fabriek te maken?
Om dit te kunnen beschrijven moeten we een paar stappen terug doen in de tijd. Beknopt behandelen we de aanloop naar het moderne hedendaagse klein kaliber Henry geweer Model H001 en wie en wat er allemaal aan vooraf ging. 
Om te beginnen starten we bij het Amerikaanse bedrijf Ithaca.

Ithaca 
Ithaca produceerde een enkelschots lever action wapen genaamd de M-49.
Dit was een valblok lever action wapen. Geïntroduceerd in 1961 en geproduceerd tot 1979.
Bijzonder aan dit wapen was dat het een dummy magazijn bevatte en een gemodificeerd Martini valbloksysteem.
Daarnaast heeft het wapen een geanodiseerde aluminium kast.

Ook produceerde de fabriek een aantal jaren erna een repeteer lever action wapen genaamd Model M49R. Dit wapen zou maar drie jaar in productie blijven.
Het enkelschots had een goede naam maar het repeteergeweer totaal niet en Ithaca heeft niet lang daarna de productie van dit model gestaakt.  
Het Model 49R maakte gebruik van een patroonlifter (carrier) op basis van de techniek zoals werd toegepast in een Winchester Model 1873. In het Winchester wapen werkte dit prima maar in de 49R kende het grote aanvoerproblemen.

In 1973 werd een nieuw type lever action wapen door Ithaca op de markt gebracht:
Ithaca Model 72 Saddle Gun .22  Lever Action Rifle. 
De verticale patroonlifter was nog aanwezig maar nu met een stelschroef voor de afstelling. Maar helaas begrepen de schutters dit niet en werd gedacht dat deze schroef was voor het afstellen van de trekker. Dus weer de nodige aanvoerstoringen.
Het wapen werd tussentijds aangepast en kreeg een verbeterde aanvoer. 
Er is dus een duidelijk verschil in een eerste serie modellen 72 en de latere modellen.

ERMA logo
Na de tekst, tegen de kast aan het stempel van de fabriek waar dit latere wapen werd geproduceerd.
Maar wacht even, dit is toch een Ithaca Model 72 lever action wapen, wat krijgen we nou.
Dat klopt maar het teken (nog net te zien op de foto) wat naast de tekst staat is een Duits teken en wel de tekst ERMA in een cirkel.
En voor de zekerheid staat op de rechterzijde van de loop op hoogte van de keep met duidelijke letters te lezen:

Made in West-Germany

Erfurter Maschinenfabrik ERMA
Dit wapen werd dus geproduceerd bij der Erfurter Maschinenfabrik ERMA in Duitsland en verkocht via Ithaca.
Het serienummer staat in lengte aan de onderzijde van de kast.
Vanaf 1973 t/m 1978 werd het geleverd in .22 LR en .22 WMR uitvoering en met 18½ inch loop.
Vanaf 1974 t/m 1976 was ook en de luxe versie verkrijgbaar met een “silver plated” kast, walnoten kolf en een octagonale loop.

Iver Johnson
Nadat Ithaca was gestopt met de lever action productie nam het bedrijf Iver Johnson de productie over en gaf het wapen een nieuwe naam: Iver Johnson Wagonmaster Rifle - .22 Cal. Model EW.22 HBL. .22 S, L, LR caliber.
Een lever action wapen met een 18 ½ inch loop, een hardhouten kolf en een kast voorzien van een zwaluwstaart.
Dus werd het weer in dezelfde configuratie geleverd als de wapens van Ithaca. 
Op de linkerzijde van de loop vanaf de zwaluwstaart van de keep staat: IVER JOHNSON Lever Action Cal. .22 S L LR
Op de rechterzijde van de loop op hoogte van de keep staat wederom:

Made in West-Germany

Het serienummer staat net als de voorganger in lengte aan de onderzijde van de kast.
Dus gewoon weer hetzelfde wapen uit Duitsland maar nu uitgegeven door het Amerikaanse merk Iver Johnson.

In de THE BLUE BOOK OF GUN VALUES staat vermeld dat de lever action wapens werden geleverd van 1985 tot 1990.
In 1985 en 1986 bestelde Iver Johnson vier typen klein kaliber wapens bij ERMA in Duitsland. Deze wapens zouden allemaal verkocht worden onder de Iver Johnson naam.

Louis en Anthony Imperato.
Wie zijn deze mensen en hoe zijn ze in de wapenhandel terecht gekomen?
Louis Imperato is geboren in 1933 in Brooklyn, New York, deed dienst in de oorlog in Korea en ging na zijn diensttijd werken in de “John Jovino Gunshop” in Manhattan. Deze Gunshop was de grootste leverancier van wapens en holsters voor de politie van New York en was tot voor kort een van de oudste wapenzaken van Amerika.

Generaties politiemensen hebben decennialang in deze wapenzaak revolvers en verdere uitrusting gekocht. De winkel was beroemd bij de overheid en kreeg extra aandacht door zichtbaar te zijn in de films "Serpico" en "Mean Streets".
Jovino Gunshop werd in 1920 verkocht aan de Imperato familie. Het was niet alleen een winkel, ze produceerden ook wapens.
Leden van de Imperato familie hadden eigenlijk geen interesse in het bezitten of gebruiken van vuurwapens. Het waren geen jagers en ook geen sportschutters. In The New York Times werd Anthony Imperato daarop aangesproken. Hoe kan het dat een familie die niets om wapens geeft een wapenhandel en een productielijn overneemt. Hij gaf het volgende antwoord:

“Maybe the guys who run Lobel’s meat market are, you know, vegetarians. You never know,” 

Dit antwoord zei genoeg, ze waren dus enkel geïnteresseerd in de handel en productie van wapens.
De Jovino Gunshop bleef open en er werd een zetbaas in geplaatst. Een Chinese immigrant en voormalig politieagent genaamd Charles Hu. In de buurt veel beter bekend onder de naam Gun King Charlie heeft de zaak jarenlang succesvol gerund.
Jovino Gunshop werd definitief gesloten in maart 2020.

Imperato startte in 1960 de zaak L.A. Distributors in Brooklyn, New York. De aanduiding "L.A." staat natuurlijk voor Louis Imperato.
In de jaren 60 werden veel wapens geïmporteerd vanuit Duitsland, Italië en Spanje.

Veel zakelijke transacties maar geen technische ontwerpen.
Louis Imperato van L.A. Distributors nam in 1973 Iver Johnson Arm's over.
In 1975 werd het bedrijf ingezet voor de .30M1 carbine productie bij de Plainfield Machine Co. in  New Jersey, die hij inmiddels ook had overgenomen. Later werden deze .30 karabijnen ook verkocht onder de Iver Johnson naam.
In 1980 werd Iver Johnson verkocht en de nieuwe eigenaren verplaatsten het bedrijf naar de plaats Jacksonville in Arkansas.
In 1985 werd het failliet verklaard en kwam het wederom in handen van zakenman Imperato. 
Deze acties zijn veel te vinden onder de naam Imperato maar nog steeds geen enkel bewijs voor een eventueel technisch ontwerp.
Eind jaren tachtig werd de naam "Henry" gekocht van Olin Industries en in 1996 werd de handelsnaam definitief notarieel vastgelegd.
Het gaat er steeds meer op lijken dat deze zakenman een prima neus had voor zakelijke voordeeltjes. Op het juiste moment op de juiste plek en dan toeslaan. Dat is de juiste mentaliteit van de geslaagde zakenman maar zelden die van een echte wapentechneut. 

Toch zeker ook respect voor degene die durft.
Maar eerlijkheidshave dient wel vermeld te worden dat het bijzonder is wat deze mannen hebben gedaan. 
In een tijd waar Marlin en Winchester gewoon produceerden en Winchester zelfs een topmodel klein kaliber wapen in productie had, het Model 9422, durft iemand het toch aan om einde jaren tachtig de naam "Henry" veilig te stellen.  
Imperato was dan geen wapenontwerper, de man was wel erg bekend in de wapenwereld als handelaar en wist precies wat de klanten graag zouden willen. Hoe anders is te verklaren dat de aanduiding "Henry" toen werd aangekocht. Er was toen dus zeker al een plan voor een eigen productie. Dan moet je lef hebben en heel goed weten wat je doet, de concurrentie is immers volop draaiende.
Toch moet vader en zoon Imperato al veel marktonderzoek vooraf hebben gedaan en de conclusie hebben getrokken dat het lever action wapen verre van dood was en nog jaren mee kon.
De visie die ze voor ogen hadden was een juiste. Ze hebben de stap aangedurfd en met succes en dat verdient toch ook respect.

Henry Repeating Arms.
De nieuwe Henry fabriek werd opgericht in 1996 in Brooklyn in New York.
Het allereerste wapen wat werd geproduceerd was het klein kaliber lever action Model H001. Dit wapen werd uitgeleverd in maart 1997. 
De fabriek had een motto en wel:

Made in America and Priced Right

Later zou deze snel aangepast worden naar:

Made in America or not made at all

Inmiddels hebben ze al aardig wat van deze klein kaliber wapens verkocht.

Voor een algeheel overzicht van hetgeen nu geproduceerd wordt raden we aan om de website van Henry Repeating Arms eens goed door te nemen. Het is best indrukwekkend wat nu allemaal wordt aangeboden op de markt.
Klik hier om de website te bezoeken.

ERMA WERKE ERFURT WEST-GERMANY
De lange aanloop van dit artikel naar het Model H001 van Henry Repeating Arms is niet voor niets gedaan. Het had een speciale bedoeling want er is nog een belangrijk detail niet verteld en dat is de start van de nieuwe fabriek in Bayonne in New Jersey en de machines die daar gebruikt worden. 
Herhaaldelijk is de naam ERMA gevallen in het voorgaande geschrevene en dat is niet voor nets. Deze fabriek heeft een grote rol gespeeld in de totstandkoming van de snelle productie van wapens vanuit de Henry Repeating Arms Company.

De naam ERMA staat voor:

Erfurter Maschinen- und Werkzeugfabrik Berthold Geipel GmbH.

Opgericht in 1922 door Berthold Geipel (1888-1971) in Erfurt, Duitsland.
De ERMA fabriek is in de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw bekend geworden door de productie van ondermeer de volgende wapens:
Karabiner 98K. Van 1936 tot 1942 werden ongeveer 650000 stuks K98 geweren in licentie geproduceerd door ERMA. Tevens werd voor dit type wapen een klein kaliber insteeklopen geproduceerd.
De MP38 en MP40 Machine Pistolen.
Ontworpen door ingenieur Heinrich Vollmer (1885-1961) en Berthold Geipel van de ERMA fabrieken.

In oorlogstijd.
In februari 1945 werd 100 ton aan bommen op de fabriek gegooid door de geallieerden.
Bijna alles was vernietigd van de ERMA fabriek behalve de kelder.
Na de oorlog vielen de restanten van de fabriek in handen van de Russen en werd Geipel als oorlogsmisdadiger vastgezet. 
Hij heeft niet lang vastgezeten en in 1949 startte Geipel de ERMA fabriek weer op in Beieren. In 1952 werd deze geopend in Dachau nabij München, voor het opnieuw vervaardigen en onderhouden van vuurwapens.

Ook zoon Rudolf kwam in het bedrijf en werd de nieuwe hoofdingenieur.
Omstreeks 1952 kreeg ERMA een contract van de regering van West-Duitsland voor het onderhouden en vervaardigen van onderdelen voor de diverse surplus wapens die door de geallieerden aan de Duitse politie waren geleverd. Hieronder bevonden zich veel .30 M1 karabijnen. De Duitse politie had meer dan 34000 Amerikaanse M1 karabijnen gekregen en dit grote aantal zorgde voor een speciaal trainingsprogramma.
ERMA-Werke kocht zelfs overtollige gereedschappen en machines van het Amerikaanse leger die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden gebruikt om verschillende onderdelen voor de Amerikaanse M1-karabijnen te produceren.
In 1955 kreeg de fabriek opdracht om een nieuw type machinepistool te ontwikkelen maar helaas ging de opdracht naar UZI en kreeg de fabriek het financieel zwaar.
In 1961 werd ERMA Werke overgenomen door Fiberglide, een divisie van Lear-Siegler Inc. die haar activiteiten voortzette onder de naam ERMA Werke.
In dat jaar waren er al plannen voor de productie van de EM1 Carbine look-a-like in .22 LR voor gebruik als trainingsgeweer.
Dit wapen kreeg de type benaming EG70 en later EM-1 en werd gebruikt als trainingswapen.
In 1997 ging het bedrijf failliet en werd in 1998 overgenomen door Suhl Jagd und Sportwaffen GmbH (later Merkel).
ERMA heeft heel veel kwaliteitswapens ontworpen en gebouwd, teveel om ze allemaal op te noemen. Maar eentje willen we u niet onthouden:

Unterhebelrepetierer gewehr Model EG712.

Hieronder kunt u de originele handleiding van een ERMA Model 712 downloaden.

Het heeft even geduurd maar uiteindelijk zal duidelijk zijn geworden wat is gebeurd.
In de aanloop naar het failliet gaan van Erma Werke in 1997 zijn de machines en de rechten van het ERMA Lever action model EG71, ook wel EG712 genaamd, opgekocht door Louis Imperator. Hij bracht deze machines naar Amerika om ze opnieuw in te zetten voor het produceren van lever action wapens. En het eerste geweer wat van de band rolde was het Henry Model H001.
De volgende conclusie kunnen we dus wel met enige zekerheid trekken:
Een Henry Model H001 is een exact kopie van het Duitse ERMA lever action geweer Model 712.
We weten de slogan van Henry Repeating Arms maar aangaande het H001 model zou deze ook niet misstaan:

Proudly designed in Germany and produced in America. 

Misschien zal er een discussie op gang komen na het plaatsen van dit artikel. Dat is prima en zeer welkom want dat is wat we graag willen. Schutters die zich verdiepen of zich hebben verdiept in de materie zijn van harte welkom om hier iets over te vinden.
En als het kan dan graag enig bewijs dat de familie Imperato daadwerkelijk iets zelf heeft ontwikkeld op wapengebied.
Wij denken zelf dat het niet zo is en dat het heel handige zakenmensen zijn die toch ook de nodige respect verdienen qua inzet om iets te bereiken. In ieder geval worden weer veel lever action wapens verkocht en dat is iets  wat we allemaal kunnen waarderen.
En over een x- aantal jaren heeft niemand het meer over ERMA en die eerste aanloop, dan is wat dan geproduceerd wordt hetgeen wat telt.

Het moderne Henry geweer  heeft al naam gemaakt en is te zien in de YouTube film "1000 man shoot".
Persbericht:

On November 14, 2016, at the Ben Avery Shooting Facility in Phoenix, Ariz., history will be made. 1,000 freedom-loving Americans will join together to set a World Record by simultaneously firing 1,000 Henry Repeating Arms Golden Boy Silver rifles! That's right, one week after the 2016 Presidential Election, the NRA and Henry Repeating Arms will be setting a firearms World Record.

Klik hier om de film te zien.

Voor de specificatie van het Henry Model H001, zie hieronder.

We sluiten dit artikel af met een zeer fraai exemplaar van de Henry Repeating Arms.
Voor de liefhebbers van klassieke lever action geweren raden we aan om dit traditionele Henry geweer te bekijken. Dit iron frame model ziet er prachtig uit en is nog enigszins betaalbaar. Probeer maar eens een originele te pakken te krijgen, dat wordt heel diep in de buidel tasten en dan praten we niet over ettelijke tienduizenden Euro's maar over een bedrag veel meer dan dat.
En mocht men tegen een origineel aanlopen dan is schieten ook nog een probleem gezien de waarde van het wapen en de originele munitie, de .44 Henry Rimfire.
Met onderstaand wapen kan men de vertrouwde .44-40WCF patronen verschieten. Niet origineel maar daar zal niemand over vallen. 

Sandro Terstegen en Robert Teske